Latar Belakang
Almarhum Ustaz Haji Yusof Bin Haji Abdullah
Ar-Rawi (selepas daripada ini dirujuk sebagai Ustaz Yusof Rawa) -- 8 Mei 1922 - 28 April 2000) -- adalah tokoh gerakan Islam dan bekas Yang
DiPertua Agung (kini dipanggil Presiden) PAS. Beliau adalah satu-satunya
pemimpin PAS yang memegang kedua-dua jawatan terpenting dalam parti iaitu Yang DiPertua Agung dan juga Mursyidul Am. Ayah beliau, Haji Abdullah Nordin al-Rawi,
berasal dari Rao, Sumatera Barat, Indonesia. Ustaz Yusof Rawa juga merupakan seorang ahli perniagaan yang disegani.
Beliau merupakan salah seorang pengasas Dewan Perniagaan Melayu Pulau Pinang
dan dilantik sebagai Bendahari Kehormat yang pertama dalam pertubuhan tersebut.
Rawa/Rawi/Rao
Istilah ‘Rawi/Rawa’ pada nama Ustaz Yusof dan bapanya merujuk kepada asal-usul
keturunan mereka iaitu Rawa (Rao) yang berasal dari Sumatera Barat, Indonesia.
Dan, seperti orang Minang, orang Rawa juga mempunyai upacara tersendiri yang
diamalkan sejak sekian lama. Sehingga ke hari ini, masih terdapat keturunan Rawa yang mengamalkan
adat ‘berjojak’ atau secara mudahnya ‘berjejak’. Majlis tersebut dibuat sebagai
tand aberakhirnya tempoh larangan memijak tanah bagi kanak-kanak. Selain
larangan memijak tanah, kanak-kanak keturunan rawa juga ditegah memegang bunga
atau terkena bunga pada mana-mana bahagian badan sepanjang tempoh berpantang.
Kehidupan Awal
Ustaz Yusof Rawa dikagumi kerana mindanya yang tajam boleh mengupas segala
persoalan walau pun ia rumit bagi sesetengah pihak. Beliau dilahirkan di Lebuh
Acheh, Pulau Pinang. Beliau pada mulanya belajar di Sekolah Melayu di Jalan
Carnavon kemudian berpindah ke Sekolah Chowrasta. Di peringkat menengah pula,
beliau memasuki sekolah Inggeris iaitu Government English School, sebelum ke
Penang Free School sehingga memperolehi ‘Junior
Cambridge’.
Selepas
itu, bapanya menghantar beliau ke Mekah untuk menuntut dalam bidang agama.
Semasa tercetusnya Perang Dunia Kedua, Ustaz Yusof Rawa terus
menetap di Mekah untuk mendalami pengetahuan agama. Beliau menetap di sana
selama 12 tahun. Di sana,
ternyata beliau tidak menghampakan impian keluarganya apabila cemerlang
memperolehi ‘Diploma Thaqasur Al-Deeni
dari Maadul Falah’. Sekembalinya
Ustaz Yusof Rawa
dari Mekah, beliau terlibat dalam penerbitan majalah Al-Islah. Di atas kegiatannya ini, beliau ditahan oleh penjajah
Inggeris yang mengesyaki beliau terbabit dengan gerakan Islah di Mesir.
Dato' Asri Muda memang terkenal dengan pidatonya yang memukau. Al-Fatihah. |
Tiga tokoh besar PAS. Al-Fatihah. |
Ustaz Nakhaie, mantan Naib Yang DiPertua Agung PAS dan Dato' Asri Muda |
Politik
Ustaz Yusof Rawa
mendaftar menjadi ahli seumur hidup pada awal penubuhan PAS iaitu pada tahun
1951. Pada tahun 1959, beliau dilantik menjadi Pesuruhjaya PAS Pulau Pinang,
menggantikan Ustaz Ahmad Azzam yang berpindah tempat. Semenjak memegang amanah
itu, Ustaz Yusof Rawa diberi kepercayaan
menjadi Ahli Jawatankuasa PAS Pusat walaupun setelah melepaskan jawatan
Pesuruhjaya PAS Negeri.
Beliau kemudian dipilih untuk menduduki Jawatankuasa Pusat yang ketika itu
didominasi oleh pemimpin-pemimpin dari Pantai Timur dan Kedah.
Sejak
dari zaman Dr. Burhanuddin Al-Helmy lagi, Ustaz Yusuf Rawa sudah pun dianggap
sebagai salah seorang pemimpin kanan PAS. Menjelang penghujung tahun 1970an, Ustaz Yusof Rawa dipilih
menjadi Naib Yang DiPertua Agung PAS Pertama
dan Naib Yang DiPertua Agung PAS Kedua
adalah Ustaz Fadzil Noor. Krisis
kepimpinan dalam PAS menyaksikan Timbalan Yang DiPertua Agung PAS, Ustaz
Hassan Adli mengosongkan jawatannya. Ustaz Yusof Rawa
mencabar Dato’ Abu Bakar Omar untuk jawatan tersebut tetapi kalah. Pada tahun
1981, Ustaz Yusof Rawa bertanding sekali lagi untuk jawatan Timbalan Yang DiPertua Agung PAS dan
menang.
Kerjaya
politik beliau mulai bersinar apabila menewaskan Dr. Mahathir Mohamed (kini
Tun) pada pilihan raya umum 1969, bagi kerusi Parlimen Kota Setar Selatan. Beliau
menang dengan kelebihan 989 undi. Pada era PAS bersama BN, beliau adalah salah
seorang ahli parlimen PAS yang dilantik menjadi menteri.
Semasa
pemilihan jawatankuasa baru PAS pada 1982, beliau sebulat suara telah
diamanahkan sebagai Yang DiPertua Agung PAS bagi
menggantikan Allahyarham Tan Sri Mohd Asri
bin Haji Muda (selepas ini dirujuk sebagai Dato’ Asri Muda) semasa Muktamar
PAS pada 23 Oktober 1982 yang
mendesak perubahan dalaman. Muktamar
PAS pada 23 Oktober 1982 telah menjadi saksi berakhirnya era hubungan erat dan
ikrab antara Dato’ Asri Muda selaku pemimpin utama PAS selama kurang lebih 17
tahun. Kemunculan angkatan muda PAS yang digelar ‘Young Turk’ menyaksikan Dato’ Asri dicemuh dan diejek ketika
menyampaikan ucaptamanya selaku Yang DiPertua Agung PAS ketika itu.
Beberapa
peristiwa kontroversial akhirnya membawa kepada penggantungan serta keluarnya
Dato’ Asri dan pendokongnya yang digelar ‘Kumpulan
13’ pada 24 Febuari 1983. Dato’ Asri kemudiannya menubuhkan Parti Hizbul
Muslimin Malaysia sebagai platform untuk menyambung kerjaya politiknya, sebelum
akhirnya menyertai UMNO-BN. Dato’ Asri
memimpin Pas dari 1965 sehingga 1983 selepas era Ahmad Fuad dan Dr. Burhanuddin
Helmy. Pada zaman kemuncaknya, beliau seorang pemidato yang hebat dan memukau.
Beliau satu-satunya Yang DiPertua Agung/Presiden Pas yang menyertai UMNO-BN.
Pandangan yang popular menyatakan bahawa Allahyarham Tun Ghafar Baba dan Dato’
Asri adalah dua individu utama yang mencetuskan idea kepada nama dan logo ‘Barisan Nasional.’
Untuk
biodata ringkas Tun Ghafar Baba, boleh rujuk pautan ini:
Pergolakan
PAS pada tahun 1982 telah memaksa Dato’ Mohd Asri Muda meletakkan jawatan.
Jawatan Yang DiPertua Agung PAS telah dipangku oleh Ustaz
Yusof Rawa. Dalam Muktamar PAS ke-29 pada tahun 1983, Ustaz Yusof Rawa
telah dilantik sebagai Yang DiPertua Agung PAS yang baru. Selepas
memegang peranan besar itu selama beberapa tahun, pada penghujung 1980-an, Ustaz Tusof Rawa menyerahkan tugasan besar kepada timbalannya, Almarhum Ustaz Fadzil Mohd
Noor. Di
atas sebab-sebab kesihatan, Ustaz Yusof Rawa melepaskan jawatan sebagai Yang DiPertua Agung PAS pada
tahun 1989, tetapi kekal memegang jawatan sebagai Mursyidul Am.
Apabila
Majlis Syura Ulama’ diwujudkan melalui pindaan Perlembagaan PAS, Ustaz Yusof
Rawa telah dipilih sebagai Mursyidul Am yang pertama pada tahun 1987. Ustaz Yusof Rawa kemudiannya melepaskan
jawatan sebagai Mursyidul Am pada tahun 1993. Jawatan itu dipegang seterusnya
oleh Al-Ustaz Nik Abdul Aziz Nik Mat, selaku Mursyidul Am PAS yang kedua.
Ustaz Yusof Rawa bergambar kenangan bersama Dato' Asri Muda. |
Ustaz Yusof Rawa dan ustaz Fadzil Noor. Al-Fatihah buat kedua-dua pejuang ini. |
Menangani
Krisis Peralihan
Tidak sedikit cabaran yang terpaksa dihadapi oleh
Ustaz Yusof Rawa sewaktu baru memimpin PAS. Selain daripada tentangan Dato’
Asri Muda dan 12 lagi penyokongnya, kemelut dalaman dalam kalangan angkatan
gerakan Islam pula berlaku apabila rakan kongsi perjuangan Islam, DSAI,
daripada ABIM membuat keputusan untuk menyertai UMNO. Ustaz Yusof Rawa amat
kecewa apabila DSAI – yang diwar-warkan bakal menjadi pemimpin utama PAS --
mengambil keputusan menyertai UMNO.
Untuk
biodata DSAI, boleh rujuk pautan ini:
Namun,
berbekalkan pendedahan dan pengalamannya yang luas, dimantapkan dengan sikap
keterbukaan dan kesederhanaannya, Ustaz Yusof Rawa telah berjaya menampung
kemelut ini sehingga PAS berjaya ditempatkan dalam arus perdana perjuangan
Islam di negara ini. Dalam
menangani era peralihan ini, Ustaz Yusof Rawa dibantu oleh tokoh-tokoh besar
seperti Ustaz Nakhaie Ahmad (kemudiannya menyertai UMNO), Ustaz Fadzil Noor, Ustaz
Abdul Hadi Awang, Ustaz Nik Abdul Aziz Nik Mat, Ustaz Hasan Shukri, Mustafa Ali
dan tokoh-tokoh muda PAS yang lainnya.
Untuk
biodata ringkas tokoh-tokoh PAS, bolehlah rujuk pautan-pautan berikut:
i)
Ustaz
Fadzil Noor:
ii)
Ustaz
Hadi Awang:
iii)
Ustaz
Nakhaie Ahmad:
CCC, antara eksperimen awal kerjasama PAS dalam konteks tahalluf siyasi |
Almarhum Tun Razak, Perdana Menteri kita yang kedua. |
Sumbangan
Sebelum
penyertaan PAS dalam kerajaan Perikatan lagi, Tuan Guru Yusof Rawa telah
diberikan kepercayaan oleh Tunku Abdul Rahman pada awal tahun 1970an untuk
menganggotai delegasi negara melawat umat Islam di Taiwan. Perlantikan ini
dilakukan oleh Tunku Abdul Rahman memandangkan kemampuan Ustaz Yusof Rawa
bertutur dalam bahasa Inggeris dan bahasa Arab. Apabila
PAS menyertai kerajaan campuran dengan Perikatan pada tahun 1973, Ustaz Yusof
Rawa dilantik sebagai wakil Malaysia ke Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (PBB) untuk
membahaskan isu-isu antarabangsa yang melibatkan Malaysia.
Ustaz
Yusof Rawa juga pernah menjadi Konsul Kehormat Iraq di Pulau Pinang. Beliau
tinggal selama setahun di New York untuk mewakili negara di PBB. Sekembalinya
dari New York, beliau menyertai pilihanraya tahun 1974 dan menang tanpa
bertanding. Sejurus
selepas itu, sebagai salah seorang pemimpin kanan dalam parti, beliau dilantik
menjadi Timbalan Menteri Perusahaan Utama di dalam kabinet PAS-Perikatan yang
kemudiannya dikenali dengan nama ‘Barisan
Nasional’.
Menterinya pada masa itu adalah Dato’ Musa Hitam (kini Tun).
Untuk
biodata ringkas Tun Musa Hitam, boleh rujuk pautan ini:
Perlantikan
ini menjadikan Ustaz Yusof Rawa sebagai anak Melayu Pulau Pinang pertama
menjawat jawatan politik setinggi itu. Selepas itu, Ustaz Yusof Rawa dilantik
pula sebagai Duta Besar Malaysia ke Iran. Ketika itu, Shah Iran masih
memerintah Iran. Dengan tugas sebagai Duta ke Iran, Ustaz Yusof Rawa juga
ditauliahkan ke Turki dan Afghanistan.
Semasa
menjalankan tugas tersebutlah Ustaz Yusof Rawa belajar bahasa Parsi dan bahasa
Perancis di samping mengekalkan kefasihannya dalam bahasa Inggeris dan bahasa
Arab. Apabila PAS dikeluarkan daripada Barisan Nasional pada tahun 1978, Ustaz
Yusof Rawa kembali dari Iran pada tahun 1979 apabila tamat tempoh khidmatnya. Ustaz
Yusof Rawa kemudian memilih berkhidmat dengan PAS dan meninggalkan kerajaan.
Tuan Guru Yusof Rawa juga telah dianugerahkan sebagai Tokoh Maal Hijrah Pulau
Pinang pada tahun 1992.
Meninggal Dunia
Semenjak melepaskan
jawatan Mursyidul Am PAS, kesihatan Ustaz Yusuf Rawa semakin kurang memuaskan,
sehinggalah beliau beberapa kali mendapatkan rawatan di hospital sebelum
menghembuskan nafasnya terakhir pada 28 April 2000, kira-kira
jam 7.15 pagi. Ustaz Yusof Rawa meninggalkan 11 orang anak, enam perempuan dan
lima lelaki serta 30 cucu hasil perkongsian hidup bersama Allahyarhamah Hajah
Kalsom Ali.
Khatimah
Ustaz Yusof Rawa diiktiraf sebagai antara individu yang
bertanggung jawab dalam memulakan kepimpinan bercorak ulama’ dalam PAS. Pendekatan
dan mesej perjuangan Islam yang dibawa oleh Ustaz Yusof Rawa telah berjaya
menarik minat angkatan muda dan pencinta-pencinta perjuangan Islam menyertai
PAS.
Ustaz
Yusof Rawa turut memberi ruang yang luas kepada barisan pimpinan pelapis untuk
meneroka kerjasama politik dengan kaum bukan Islam. Beliau merintis jalan ke
arah penubuhan CCC atau Chinese
Consultative Council. Dalam konteks pengukuhan unsur-unsur dalaman PAS,
Ustaz Yusof Rawa membuka ruang seluas-luasnya kepada pendekatan tarbiyyah dan
harakiyyah.
Untuk
kupasan ringkas berkenaan CCC, boleh klik pada pautan ini:
Sesungguhnya,
Ustaz Yusof Rawa telah banyak berusaha dalam memperkembangkan kepimpinan Islam di
negara kita ini. Semoga ALLAH SWT mencurahi rahmat keatas roh beliau.
Al-Fatihah.
Sumber:
- Abu Bakar Hamzah. Islam dan Nasionalisme di Malaysia, 1986. Kuala Lumpur: Gelanggang Kreatif;
- Abu Bakar Hamzah. Quo Vadis, PAS?, 1989. Selangor: Polygraphic Press Sdn Bhd;
- Alias Mohamed. Malaysia’s Islamic Opposition: Past, Present and Future, 1991. Kuala Lumpur: Gateway Publishing House;
- Chandra Muzaffar. Islamic Resurgence in Malaysia, 1987. Petaling Jaya: Penerbit Fajar Bakti Sdn Bhd.;
- http://www.kotaputera.net/sejarah/sejarah-tuan-guru-haji-yusof-rawa-1922-2000;
- http://www.ibnuhasyim.com/2012/02/di-mana-kehebatan-pemikiran-yusuf-rawa.html;
- http://tintaberdakwat.blogspot.com/2012/06/10-tahun-pemergian-almarhum-ustaz.html; dan
- http://wansaiful.com/?s=mohamad.
***
Takbir .... PRU 14 milek - PR
BalasPadamTapi sayang sekali, anaknya jauh menyimpang..
BalasPadam