“Dalam konteks sekarang, politik wang memang kuat.
Saya khuatir, sekiranya ia tidak dikawal, pemimpin tidak akan ditentukan oleh
undi tetapi kapitalis (pemberi dana) yang mengangkat mereka.”
– Ustaz Siddiq
Fadzil.
*********************
*********************
Wacana ke-15 Sinar Harian: Peranan Ulama Menasihati Pemimpin.
1.0. Mukadimah.
Alhamdulillah,
pada 23hb Oktober 2012 (Selasa), jam 3.00 petang, saya bersama sahabat WADAH-ABIM-PKPIM
berkesempatan menghadiri wacana yang dianjurkan oleh ‘Sinar Harian’, iaitu
produk terbitan Kumpulan Media
Karangkraf. Wacana ini dianjurkan untuk kali ke-15 dengan mengetengahkan topik ‘Peranan
Ulama Menasihati Pemimpin.’ Untuk mengulas isu ini dengan lebih terperinci,
Sinar Harian telah menampilkan tokoh yang berpengalaman iaitu bekas Presiden
Angkatan Belia Islam Malaysia (ABIM) yang juga Presiden Wadah Pencerdasan Umat
(WADAH), Datuk Dr Siddiq Fadzil; bekas Mufti Perlis, Prof Madya Datuk Dr Mohd
Asri Zainul Abidin dan Exco Pergerakan Pemuda UMNO, Saudara Syahrin Md Jamaluddin, yang juga
Pengerusi Biro Institut Pengajian Tinggi Malaysia. Wacana kali ini menampilkan
moderator yang tidak asing lagi, Dr Maszlee Malik dari Universiti Islam
Antarabangsa Malaysia (UIAM). Seperti lazimnya, wacana ini berlangsung di
Auditorium Kompleks Kumpulan Media Karangkraf, Seksyen 15 di Shah Alam.
2.0. Dr Maszlee Malek (Moderator).
Selaku
moderator, Dr Maszlee Malik
memulakan bicaranya dengan mengimbau pandangan Syeikh Rachid Ghannouchi, yang
menegaskan bahawa peranan para ulama’ selaku suara kepada masyarakat madani (civil society). Dr Maszlee turut membuat
kejutan apabila menyatakan kepada ahli panel dan hadirin bahawa format wacana
kali ini adalah terbuka dan bukan seperti format biasa forum di Malaysia. Hal
ini menjadikan wacana ini cukup segar dan menarik, tambahan pula Dr Maszlee
berjaya menghidupkan suasana wacana dengan soalan-soalan yang membekas dan
mengesankan. Beliau turut memuji Sinar dan Karangkraf kerana menjadi pelopor pembentukan
politik hujah dan matang di Malaysia, dengan memberi ruang kepada semua pihak untuk
bersuara. Hal ini penting, menurut Dr Maszlee, kerana media mempunyai tanggungjawab
mendidik dan mematangkan masyarakat.
Ustaz Siddiq Fadzil, murabbi umat. Sedikit tulisan berkenaan beliau: http://chedinsphere.blogspot.com/2012/10/julang-semangat-zaman.html. |
Ustaz Siddiq membuka gelanggang wacana dengan menegaskan betapa perlunya dibedakan
antara ‘pemimpin’ dan ‘orang besar’. Beliau memetik karya Indonesia, “Orang Kecil Orang Besar,” nukilan Gus
Mus (Haji Achmad Mustofa Bisri): “Orang
besar boleh bicara semaunya; orang kecil paling jauh dibicarakannya saja. Orang
kecil jujur dibilang tolol; orang besar tolol dibilang jujur.” Ustaz Siddiq
turut membuatkan hadirin tidak kering gusi apabila beliau memetik nukilan Buya Hamka
yang menyindir golongan agamawan yang gagal berfungsi sewaktu jaman penjajahan
Belanda di Indonesia sebagai “Ulamak
warasatul holanda” (ulama pewaris Belanda). Selanjutnya, beliau menegaskan
bahawa ulama’ perlu berperanan sebagai penasihat kerana kepimpinan itu adalah
satu taklif (tanggungjawab). Para
pemimpin perlu sentiasa dinasihatkan akan tanggungjawab mereka agar kepentingan
‘orang kecil’ (rakyat biasa) dapat dipelihara. Ustaz Siddiq Fadzil yang juga merupakan
Presiden Wadah Pencerdasan Umat Malaysia (WADAH) berkata, ulama’ bertanggungjawab menegakkan
kebenaran dan keadilan dan tidak boleh berkompomi atau bersekongkol. Menurutnya,
ulama harus berani dan bebaskan diri mereka untuk memberikan pendapat
demi kebaikan semua, tanpa mengira tempat dan masa.
Ustaz Siddiq
yang juga bekas Presiden Angkatan Belia Islam Malaysia (ABIM) berkata, ulama’
tradisi Islam tidak merasakan mereka sebagai ulama’ tetapi diiktiraf
berdasarkan ilmu, kewibawaan, intergriti moral dan penampilan dalam masyarakat.
Seterusnya, Ustaz Siddiq menyeru agar ulama dapat menguasai Fiqhul Waqi’ (Fiqh Realiti -- yang
berubah) dan Fiqhun Nusus (Fiqh Nas —
yang tidak berubah). Ulama’, kata beliau, perlu bijak menghitung perubahan realiti.
Beliau turut menasihati pemimpin dan agamawan agar berhati-hati dengan tawaran
daripada kaum pemodal atau kapitalis yang mahukan balasan atau ganjaran daripada
sumbangan yang ditawarkan oleh mereka. “Dalam
konteks sekarang, politik wang memang kuat. Saya khuatir, sekiranya ia tidak
dikawal, pemimpin tidak akan ditentukan oleh undi tetapi kapitalis (pemberi
dana) yang mengangkat mereka,” katanya. Secara tegas, Ustaz Siddiq
menyatakan bahawa ulama mesti takutkan TUHAN -- dan bukannya majikan -- memandangkan ulama’ adalah individu yang diiktiraf oleh umat, dan perilakunya
itu menjadi tauladan. Ciri utama ulama’, menurut Ustaz Siddiq adalah ‘khasyatillah’ (takut kepada TUHAN) dan bukannya
takut kepada majikan. Sebab itu ulama' adalah pewaris nabi bukan pewaris harta
atau kuasa.
Malah, betapa rapatnya ulama’ dengan pemimpin dalam sejarah Melayu banyak dinukilkan dalam sejarah Melayu tradisi, dengan mengangkat nama wibawa ‘Al-Imamul ‘Adil’. Sultan Melayu dahulu digambarkan sangat mendekati ulama’ yang soleh. Mengulas peranan ulama’ menasihati pemimpin, secara ringkas beliau menyatakan bahawa ulama’ perlu berperanan sebagai penasihat kerana kepimpinan itu adalah satu taklif (tanggungjawab) selaku pewaris para Nabi (mewarisi integriti moral dan keilmuan seperti para Nabi). Para pemimpin perlu sentiasa dinasihatkan akan tanggungjawab mereka agar kepentingan orang kecil (rakyat biasa) dapat dipelihara. Ustaz Siddiq turut menambah bahawa bukan sekadar akhlak dan kepimpinan Nabi Muhammad S.A.W. yang perlu dijadikan contoh, tetapi juga Nabi-Nabi lain seperti Nabi Musa a.s. dan Nabi Sulaiman a.s. Nabi Musa a.s., menurut Ustaz Siddiq, tidak gentar untuk menasihati Firaun, sementara Nabi Sulaiman a.s. pula begitu prihatin dalam mendengar suara rakyat; termasuklah keluhan dan teguran haiwan sekecil semut.
Malah, betapa rapatnya ulama’ dengan pemimpin dalam sejarah Melayu banyak dinukilkan dalam sejarah Melayu tradisi, dengan mengangkat nama wibawa ‘Al-Imamul ‘Adil’. Sultan Melayu dahulu digambarkan sangat mendekati ulama’ yang soleh. Mengulas peranan ulama’ menasihati pemimpin, secara ringkas beliau menyatakan bahawa ulama’ perlu berperanan sebagai penasihat kerana kepimpinan itu adalah satu taklif (tanggungjawab) selaku pewaris para Nabi (mewarisi integriti moral dan keilmuan seperti para Nabi). Para pemimpin perlu sentiasa dinasihatkan akan tanggungjawab mereka agar kepentingan orang kecil (rakyat biasa) dapat dipelihara. Ustaz Siddiq turut menambah bahawa bukan sekadar akhlak dan kepimpinan Nabi Muhammad S.A.W. yang perlu dijadikan contoh, tetapi juga Nabi-Nabi lain seperti Nabi Musa a.s. dan Nabi Sulaiman a.s. Nabi Musa a.s., menurut Ustaz Siddiq, tidak gentar untuk menasihati Firaun, sementara Nabi Sulaiman a.s. pula begitu prihatin dalam mendengar suara rakyat; termasuklah keluhan dan teguran haiwan sekecil semut.
4.0. Prof Datuk Dr Mohd Asri Zainul Abidin
Dr MAZA pula secara tegas menyatakan bahawa ulama’ perlu memainkan
peranan yang besar dewasa ini, memandangkan kebangkitan di dunia Arab
menggemparkan dunia; sehingga peranan ulama’ dibincangkan. “Pemimpin masyarakat perlu ditegur secara
terbuka jika melakukan kesalahan yang melibatkan kepentingan awam dan bukannya
hal-hal peribadi,” kata Dr MAZA. Kendatipun, mantan Mufti Perlis itu
berkata, perkara seperti itu perlu dibahas secara terbuka dengan beradab dan
bukan dengan caci-maki. “Soal kepentingan
awam boleh dicakap dengan terbuka. Tetapi kita tak patut memaki, jadi orang
profesional. Kritik kesalahan dan pengurusan itu tapi pilih perkataan yang elok
seperti manusia yang bertamadun. Sebut perkataan yang tegas dan bermaksud. Dosa manusia ada dua. Satu antara dia dengan
TUHAN. Dosa dalam kategori ini tidak patut dibahas dalam khalayak awam,”
katanya lagi. Menegur pemimpin hendaklah secara berhemah dan berhikmah dan
bukan secara maki-hamun, katanya. Bahasa teguran yang digunakan, menurut Dr
MAZA, hendaklah bersesuaian dengan norma manusia berakhlak dan bertamadun.
Mantan Mufti Perlis ini turut menyatakan bahawa ulama’ tidak semestinya menjadi pemimpin. Pemimpin yang baik, menurut beliau, ialah pemimpin yang mempunyai ciri kepimpinan yang baik. Beliau turut memetik Sabda Rasulullulah S.A.W. kepada Abu Dzar r.a. ketika beliau (Abu Dzar) meminta dilantik menjadi pegawai Rasulullulah S.A.W., Rasulullulah S.A.W. menepuk bahunya serta bersabda; “Hai Abu Dzar, kamu seorang yang lemah, sedangkan jawatan itu adalah satu amanah (tanggungjawab) yang kelak di Hari Kiamat menjadi hina dan menyesal, kecuali orang yang mengambilnya dengan hak dan menunaikan kewajipannya.’ Dr MAZA turut mengambil contoh Mesir dan Turki, sebagai dua buah contoh negara yang bukan dipimpin oleh ulama’. Selanjutnya, Dr MAZA juga menyeru agar ulama’ mengangkat isu keadilan sosial dalam masyarakat. Beliau mengambil contoh bagaimana Imam Nawawi yang berani menegur Al-Malik Az-Zahir dalam hal keadilan sosial bagi menjaga harta benda rakyat daripada diambil secara sewenang-wenangnya. Dr MAZA turut menggesa PAS agar tidak menjadi seperti pemerintahan Ayatullah Khomeini di Iran sekiranya berjaya memerintah Putrajaya kelak. Menurut beliau, sekiranya ada yang bermentaliti bahawa orang agama yang berkuasa tidak boleh ditegur, negara akan menjadi lebih korup dari sekarang.
Mantan Mufti Perlis ini turut menyatakan bahawa ulama’ tidak semestinya menjadi pemimpin. Pemimpin yang baik, menurut beliau, ialah pemimpin yang mempunyai ciri kepimpinan yang baik. Beliau turut memetik Sabda Rasulullulah S.A.W. kepada Abu Dzar r.a. ketika beliau (Abu Dzar) meminta dilantik menjadi pegawai Rasulullulah S.A.W., Rasulullulah S.A.W. menepuk bahunya serta bersabda; “Hai Abu Dzar, kamu seorang yang lemah, sedangkan jawatan itu adalah satu amanah (tanggungjawab) yang kelak di Hari Kiamat menjadi hina dan menyesal, kecuali orang yang mengambilnya dengan hak dan menunaikan kewajipannya.’ Dr MAZA turut mengambil contoh Mesir dan Turki, sebagai dua buah contoh negara yang bukan dipimpin oleh ulama’. Selanjutnya, Dr MAZA juga menyeru agar ulama’ mengangkat isu keadilan sosial dalam masyarakat. Beliau mengambil contoh bagaimana Imam Nawawi yang berani menegur Al-Malik Az-Zahir dalam hal keadilan sosial bagi menjaga harta benda rakyat daripada diambil secara sewenang-wenangnya. Dr MAZA turut menggesa PAS agar tidak menjadi seperti pemerintahan Ayatullah Khomeini di Iran sekiranya berjaya memerintah Putrajaya kelak. Menurut beliau, sekiranya ada yang bermentaliti bahawa orang agama yang berkuasa tidak boleh ditegur, negara akan menjadi lebih korup dari sekarang.
Saudara Syahrin merupakan mantan moderator Forum Perdana Ehwal Islam di TV1. Kini beliau aktif dalam Pemuda UMNO. |
5.0. Saudara Syahrin Md Jamaluddin.
Saudara
Syahrin menyentuh berkenaan pendefinisian ulama’ sendiri yang masih kabur dan
sering dieksploitasi di negara kita. Hal ini demikian kerana, ada yang
berpandangan bahawa sekiranya seseorang itu mempunyai sedikit ilmu agama, maka
individu tersebut layak digelar ulama’. Hal ini bahaya, menurut Saudara syahrin,
kerana ramai yang menyalahgunakan ilmu agama bagi mengaut keuntungan dengan menipu
orang ramai. Beliau melontarkan
persoalan berkenaan; apakah bentuk disiplin ilmu yang perlu dikuasai oleh
seseorang sebelum layak digelar ulama’? Sebagai contoh, menurut beliau,
Al-Khawarizmi yang membangunkan ilmu falak atau ilmu kaji bintang turut digelar alim
ulama’.
Beliau juga menyentuh berkenaan cabaran menjadi golongan agamawan yang memegang jawatan politik, khususnya apabila ramai ahli parti atau rakyat yang memohon sumbangan atau derma dalam bentuk wang ringgit bagi menjalankan program atau aktiviti kemasyarakatan. Hal ini, menurut Saudara Syahrin, menuntut seseorang pemimpin itu untuk mempunyai kedudukan kewangan yang stabil bagi memenuhi permintaan ahli parti dan tanggungjawab sebagai pemimpin. Selanjutnya, Saudara Syahrin turut menegaskan bahawa pimpinan UMNO cukup terbuka dalam hal menerima teguran daripada golongan agamawan di dalam parti tersebut. Ini dibuktikan, menurut beliau, apabila usul yang dibawa beliau sewaktu Perhimpunan Agung UMNO, agar diwujudkan J-QAF, telah diterima dan dilaksanakan. Menurut beliau, ini adalah contoh di mana teguran dan cadangan untuk memerkasakan pendidikan agama diterima di dalam UMNO dan parti pemerintah.
Beliau juga menyentuh berkenaan cabaran menjadi golongan agamawan yang memegang jawatan politik, khususnya apabila ramai ahli parti atau rakyat yang memohon sumbangan atau derma dalam bentuk wang ringgit bagi menjalankan program atau aktiviti kemasyarakatan. Hal ini, menurut Saudara Syahrin, menuntut seseorang pemimpin itu untuk mempunyai kedudukan kewangan yang stabil bagi memenuhi permintaan ahli parti dan tanggungjawab sebagai pemimpin. Selanjutnya, Saudara Syahrin turut menegaskan bahawa pimpinan UMNO cukup terbuka dalam hal menerima teguran daripada golongan agamawan di dalam parti tersebut. Ini dibuktikan, menurut beliau, apabila usul yang dibawa beliau sewaktu Perhimpunan Agung UMNO, agar diwujudkan J-QAF, telah diterima dan dilaksanakan. Menurut beliau, ini adalah contoh di mana teguran dan cadangan untuk memerkasakan pendidikan agama diterima di dalam UMNO dan parti pemerintah.
Beliau turut menyentuh Firman ALLAH SWT dalam Surah Ibrahim, “Lain syakartum la azidannakum. Walain kafartum inna ‘adzabi lasyadid;” yang menyatakan bahawa sesiapa yang mensyukuri hidup akan dikurniakan tambahan kebahagiaan melimpah. Sebaliknya, sesiapa yang menolak mengakui nikmat akan menuai penderitaan. Justeru itu, beliau menyeru kepada rakyat Malaysia agar berterima kasih dan bersyukur kerana banyak kemudahan yang sudah diberi dan disediakan di Malaysia, yang lebih baik daripada negara lain. Berkenaan isu kenyataan menghina hudud oleh Presiden MCA, Exco Pergerakan Pemuda UMNO itu mempertahankan UMNO dengan mengatakan bahawa Setiausaha Agung DAP, YB Lim Guan Eng turut melakukan perkara tersebut iaitu mempermainkan soal hudud terhadap PAS. Beliau yang juga Pengerusi Biro Institusi Pengajian Tinggi Malaysia, bagaimanapun tidak menafikan perlunya pelaksanaan hukum hudud di negara ini, dengan syarat kaedah pendekatan dan perlaksanaannya dikaji dengan teliti terlebih dahulu.
Exco ABIM, Ustaz Hasri Harun dan Presiden, Cikgu Amidi Abdul Manan turut hadir. Sedikit sejarah ABIM di sini: http://chedinsphere.blogspot.com/2010/12/sejarah-angkatan-belia-islam-malaysia.html. |
Di balik cahaya: Presiden PKPIM, Saudara Fahmi dan Exco ABIM, Dr Zulkifli. Tulisan mereka di sini: http://fahmisamsudin.blogspot.com/ dan sini: http://zulkiflihasan.wordpress.com/author/zulkiflihasan/. |
Antara sahabat WADAH-ABIM-PKPIM yang hadir. |
Alhamdulillah, jumpa Brader Black, aktivis yang sempoi. Tulisan beliau di sini: http://www.aminiskandar.net/. |
Tuntasnya,
wacana ini berjaya memberikan sedikit pencerahan kepada hadirin yang
menyaksikannya secara langsung ataupun atas talian (online); berkenaan peranan ulama’ dalam menasihati pemimpin. Memetik
kata-kata Ustaz Siddiq Fadzil, ulama’ itu mesti bebas, kuat dan berani; kerana kekuatan
itu sendiri memerlukan keberanian. Molek kiranya jika kita mengulang kembali
kisah seorang ulama’ Mazhab Maliki di Qairawan yang bernama Sahnun, yang mengekalkan
tatacara hidupnya dengan hanya makan roti kering bercicah air garam. Ketika
ditanya mengapa beliau hanya memakan itu, beliau menjawab; ini bukan zuhud, tetapi beliau sedang menjalani
kehidupan sederhana supaya tiada halangan untuk berkata yang benar terhadap
pihak pemerintah. Betapa ciri ‘independent’
(bebas) akan mengembalikan watak ulama’ dalam umat. Jelasnya, harapan dan
kemahuan rakyat begitu tinggi kepada kelompok ulama’ agar mereka berperanan
secara berintegriti dalam menasihati pemimpin. Semoga lebih ramai ulama’ kita
akan menjadi ulama’ yang independent
dan berani untuk bangkit menegakkan kebenaran dan memperjuangkan keadilan. Juga,
semoga wacana ini akan melata dan mengakar, dan mesejnya sampai ke seluruh
pelusuk umat. Kobar jiwa semangat. Salam.
*********************
Sumber dan rujukan:
- https://www.facebook.com/ahmadfahmi.mohdsamsudin?ref=ts&fref=ts;
- http://www.facebook.com/fadhlinasidek.sidek?ref=ts&fref=ts;
- http://www.facebook.com/photo.php?fbid=4402544033710&set=a.4173333383587.2161662.1591878469&type=1&relevant_count=1;
- http://www.sinarharian.com.my/nasional/dr-siddiq-fadzil-ulama-perlu-berani-tegakkan-kebenaran-1.97483#.UIalsseguB0.facebook;
- http://www.themalaysianinsider.com/bahasa/article/dr-mohd-asri-ulama-perlu-tegur-pemimpin-dalam-permasalahan-awam/;
- http://idaman78.blogspot.com/2012/10/isu-soi-lek-mufti-di-bidas.html; dan
- http://www.sinarharian.com.my/mobile/nasional/wacana-sinar-harian-peranan-ulama-menasihati-pemimpin-1.97410.
**********************************
Entri-entri berkaitan:
Tiada ulasan:
Catat Ulasan